Күшті үкімет қана Моңғол адамның бостандығын құқықтандыра алады

Күшті үкімет қана Моңғол адамның бостандығын құқықтандыра алады

Адам еркіндікте болу үшін үкімет қажет. Үкімет адамның бостандық жағдайын құқықтандырады. Құқықтанып шыдаған бостандық жағдай ғана бостандықта болу мүмкіндікті. Құқықсыз бостандық алдап арбау пысықтықтан бастап ұрлық зорлық зомбылыққа дейін бет бетімен кететін адамдардың әрекеті болып өзгереді.

Күшті үкімет бар болса күшті азамат пайда болады. Күшті азамат еркін болып шыдайды. Күшті үкімет деген білімді, білікті, қабылетті, жоқ дегенде бір шетел тілінде сөйлей алатын өзгеше айтқанда аудармашының құлы болмайтын сондай адамдар ғана үкіметтің басқару жұмысына жұмыстауын мысалға алуға болады. Күшті үкімет әділеттіліктің үкіметі болуға тиіс. Әрине күшті үкіметті біріктіретін үкіметтің адамдары қалаланған адамдар болуға тиіс. Қалаланған деген азаматтанған деген сөз. Моңғол адам социализм кезінде қалаланып азаматтанған болса дағы демократия кезінде жабайыланып бірін бірі 30шы жылдардан кейін артығырақ құрбан етті ғой. 90шы жылдардан кейін бүгінге дейін білімсіз үкіметтің білімсіз демократиясымен жүріп келді. Сондықтан қалай білімді демократиялы болып күшті үкіметті пайда болдыру керек деген үкіметтен жалақы алып үкіметті басқарып жүрген сол адамдарға байланысты.

Еркіндікті адамның қоғамы немесе адамзаттың қоғамы пайда болдырады. Еркіндік деген Ағылшын тілінде “Freedom” деген ал Латин тілінде “Liberty” деген ұғым көп жылғы тарихты және Моңғол адам жаңадан социализм кезінде бостандық жағдайын құқықтандырып шыдаған. Соның нәтижесінде Моңғол адам ауруханаға көрініп сау жүретін мүмкіндікте болып мектеп кабинеттері орнап Моңғол адам сауатты болу мүмкіндігімен қанымдалған. Сауатсыз болған көп жылдар тарихында Моңғол адам қайдан ғана бостандық айта алады.

Тең жағдай дегенмен бірдей еркіндік жағдай бір болса құқықты бір болса құқықсыз. Адамның тең жағдайы құқықпен қанымдалса тең құқық болады. Ендеше адамның еркін болуын құқықпен қорғағанын халықаралық тілмен либертария, либерализм деген сияқтылармен атайды.

Еркіндік жағдай ол бас басымен кетіп жабайы сипатқа кіруді айтпайды. Қырда атпен шапқылап жүрген адам еркін емес басымен кету. Ода ешқандай еркіндік жоқ. Әрине Моңғол адамның қазіргі қоғамдағы еркін жағдайы мен тең жағдайы деген екі ұғым заң құқығының мамандық деңгейінде түсіндіріп анықтай алмағандықтан көмескі қалпында.

Құқықты болуға тиісті еркін жағдай деген адам өзі жеке тұлға болып жұмыстап өмір сүру мүмкіндікті болуға тиісті. Ол үшін тағы да үкімет кепілдендіреді. Жүз жыл бұрын және одан бұрын Моңғол адамда ешқашан мұндай еркіндік жағдай болмады. Тек қана социализм кезінде ғана Моңғол адам оқып білім алу еркіндік жағдайын құқықты етіп шыдаған.

Бүгіндері Моңғол адам оқып білім алмақшы болса еркін емес. Себебі студенттің грантсы тұрғысында қайтіп те жас адамдарды әке шешесінен тәуелсіз өзін өзі алып жүретін сондай мүмкіндікті деңгейде емес. Сондықтан жастар еркіндікте емес керісінше өзгеге тәуелді. Әке шешелер де өздері жалақыларымен жеткілікті өмір сүретін мүмкіндік жоқ болғандықтан оларда қоғамдық еркіндік жоқ. Жалақы тіршілікке жетпей жатыр дегені еркіндік жағдай емес ұсталған байланған және қалып қалған жағдайға тасталған деген ұғым.

Бүгіндері Моңғол адамның еркін жағдайын құқықтандыратын күшті үкімен қажет болған екен. Еркін жағдай деген таңдау және шешім шығару еркіндік жағдайы. Адам жеке басымен таңдау жасау сондай мүмкіндік Моңғол адамда бар ма еді? Адам өзі жеке басымен шығаратын сол шешім Моңғол адамда бар ма еді? Жалақы тіршілікке жетпей жатса қайдағы таңдауды айтқан? Студенттің стипендиясына жетпей жатса қайдан өз шешімі жайлы айтсын.

Қытай, Жапония, Оңтүстік Корея деген сияқты елдер 20шы ғасырдың алғашқы және ортаңғы кездерінде кедей, ақшасыз болған. Бірақ оларда екі нәрсе болған. Біріншіде оларда ғылым болды. Бұл төзім және оқып үйрену талпынысы. Екіншіде оларда білім болды. Бұл білім мемлекетін аяғынан тұрғызып барлық адамды жұмысты еңбекті етіп шыдаған екен. Осылайша ғылым білімге қосылып шыдаса мемлекет дамиды. Азияның осы елдері өздері ғылымды болған. Ал білімді Батыс елдерінен әсіресе Европадан үйренген. Моңғол адам үшін ғылым деген жоқ болғандықтан тек қана аңыз ертегеі айтып салт дәстүр жалғасқан дәстүр сияқтыларға ұсталып қалған. Одан гөрі жоғарғы деңгейдегі ғылым жоқталады. Білімді Батыс елдерінен барып үйренейін десе үкіметтік реттеушілік жоқ. Себебі үкіметтің іс әрекеттерін партиялар тоқтатып тастаған. Сондықтан Моңғол адам партияларға ұсталғандықтан еркіндікте емес.

Либерализмді айтып жүрген адамдар тек қана саясат жағынан айтатыны болмаса адамгершіліктің либерализмі, қоғамның либерализмі, еңбек жұмыстың либерализмі және де ғылым білімнің либерализмі жайлы айтпайды. Олардың осылайша поляризацияланғанын көргенде таң қаласың және артта қалған байланып қалған сияқты көрінеді. Әрине анық бір сандағы жас кезеңді саясаттандырып бетке ұстайтындықтан либерализм деген әдемі сөзбен қалқаласа да тек бір мақсатты ғана болады. Ол мақсат партияның жанында партияның көлеңекесінде қуыршақ болып өмір сүрмекші болған жастардың аянышты жағдайы ғой.

Адамның еркіндік жағдайы деген үкіметтің мақсаты болғаны болмаса сол адамның жеке мәселесі емес. Бас басымен кету жеке тілегі. Ендеше еркін жағдай қоғамның бағалы заты. Қоғам жоқ болса өзгеше айтқанда үкіметтік қоғам жоқ болса еркін жағдай жайлы айту еш мүмкін емес. Әрине Моңғол адам үкіметтік қоғаммен тек қана социализм кезінде ғана танысқан. Одан бұрын ешқашан Моңғол адамдар үкіметтік қоғамды болған емес.

Еркін жағдай деген не дегенді алдымен анықтап шыдаса одан кейін құқықпен қорғай ма немесе құқықпен рұқсаттамау деген мәселелер шешіледі.

Моңғол адамның біліп білімді болғысы келген сол еркіндігінің қамалып қалғанының себебі қараңғы сенім шектен тыс көбейіп Техника Технология Академииясы мен Жоғарғы оқу орындарын иеленгендіктен. Барлық адам ертеңгі келешегін жоспарлап шыдауға ақша мүліксіз болғандықтан қорқынышта. Сол қорқыныштарына сүйеніп қараңғы сенімдегілер ойнайды. Моңғол адам ғарышқа қарап адамзаттың жасаған физика ғылымын қызықтай алмаған қалпында.

Моңғол адамды ешқашан адамзаттың пайда болдырған өркениет туынды табыстарымен таныстырмай алыстатқан тіпті санаспаған көптеген адамдар бүгін қоғамда өтірік ақпараттар таратып халықты ғылым білім үйренуге тиісті бостандығынан алыстатып құқықсыз болдыруда.

Техник технология Академиясы неліктен қараңғы сенімдегілерді рұқсаттап оларға қарсы жұмыс жасамай отыр? Жоғарғы оқу орындарының профессоры атты адамдар неліктен студенттерге ғылым білім жеткізіп қараңғы сенімдегілерге қарсы әрекет жасамай керісінше өздері қараңғы сенім таратып инь әдісі немесе медитация сияқты артта қалып қойған түсініксіз нәрселерді жарнамалауда?